Statik Elektrik Alan Algılayıcısı
Devrenin Açıklaması
Modern elektronikte o kadar yüksek akım duyarlılıkları elde edilebilir ki, elbiseye sürülen bir cetvelin veya saçların tarandığı bir tarağın 1 metreye kadar yarattığı elektrostatik alanları, 3 elemandan oluşan devremiz ile algılamak mümkündür.
Yukarıdaki şemadan da görüleceği gibi CD4001’in kapı girişlerinden biri yaklaşık 15 cm. uzunluğunda “anten”e bağlanmıştır. Bu anten, basit bir tel parçasdır. Diğer 3 kapı, led için gerekli akımın sağlanması amacıyla, birlikte bağlanmış olup anten kapısı tarafından sürülmektedir.
Baskı devreyi aşağıdaki gibi yaparsanz bir ataç çifti yardmı ile pile bağlantı yapabilirsiniz. Bunun uygulaması da resmedilmiştir.
Antensiz olarak, yani sadece anten deliği ile kumaşa sürtülen bir plastik cetvelin yaklaşık 20 cm. mesafede alglanması mümkündür. Benzer şekilde, aletin bir prize birkaç cm yaklaştırılması ile değişken alanlar da gösterilebilir.
10-20 cm’lik bir anten ile daha yüksek bir duyarlılık elde edilir. Bu anten, tümdevrenin elektrostatik boşalmalardan zarar görmemesi için, kalın ve iyi yalıtılmış telden olmalıdır. Burada gerçekten yeterli gerilimlerin oluştuğuna inanmak için, tamamen karanlıkta plastik bir cismin elbise parçasına sürtülmesi sırasında meydana gelen kıvılcımların gözlenmesi yeter.
Anten ile duyarlılık o kadar artar ki, bazen küçük hacimlerde, devrenin alternatif alanlardan etkilenmediği yer bulmak hiç de mümkün olmaz. Devrenin iletme yeteneği o kadar fazladır ki, altlarna yerleştirilen iletkenler için ekran vazifesi görürler. Bu nedenle, sadece açıkta döşenmiş kablolar ya da bunlara bağlı topraklanmamış aletler etkili olabilirler. Elektrostatik alanlar için özellikle yüksek bir duyarlılık, alıcının döşemeye konulmasıyla elde edilir. Bu durumda alet, halı üzerinden lastik ayakkabları ile yanından geçildiği zaman bile uyarılır ve birbirine sürülen elbise parçalarının etkisi, benzer şekilde ispatlanabilir. Bu aletle neşeli ve öğretici başka deneyler de yapılabilir.
Önerilen devre, girişe ulaşan alternatif gerilimleri süzmez. Fakat bu, girişinde alan etkili transistör bulunan ayrı bir devre ile mümkündür.
Elemanların Verileri
Yarcan Tüner
Dönem ödevi için ideal bir proje