Ohm kanunu nedir ?

Ohm kanunu yada Ohm yasası; 1827 yılında Georg Simon Ohm tarafından bulunmuştur. Elektrik devrelerinde Voltaj, Akım ve Direnç arasında bir bağlantı mevcuttur. Voltaj, Akım ve Direnç arasında bir bağlantının bulunduğu bu elektrik devresinde iki nokta arasındaki bir tel üzerinden geçen akım potansiyel farkla yani geçtiği alanla doğru, iki nokta arasındaki dirençle yani iki nokta arası uzunluğuyla ters orantılıdır işte bu bağlantıyı veren kanuna Ohm kanunu yada Ohm yasası denir
Georg Simon Ohm’da bunu; “Bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkının,iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir.” şeklinde tanımlamıştır. Direnç birimi “Ohm“dur bu değer ne kadar büyük ise o kadar çok direnç var anlamına gelir. Farklı malzemeler, farklı dirençlere sahiptir. Örneğin, bir metrelik alüminyum telin direnci 3,44 ohm’dur. Benzer bir bakır telin direnci ise 2,09 ohm’dur. 100 watt’lık bir lambanın direnci 140 ohm’dur. Akım bir dirençten geçerken elektronlar enerji kaybederler. Elektronlar bir dirençten geçerken iş yaparlar. Bu iş ısıya dönüşür. Potansiyel farkı, akım ve direnç arasındaki ilişki Ohm Kanunu olarak bilinir. Ohm kanununa göre; akım, potansiyel farkının dirence oranıdır.
Ohm kanunuyla ortaya konan bağıntılar hangileridir?
1- R = U / I
2- V = İ x R
3 = V / R
U= Alıcı uçlarına uygulanan gerilim (Volt (V))
I= Alıcı içinden geçen akım şiddeti (Amper (A))
R= Direnç (Ohm)
Diğer bağıntılara ve formüllere buradan bakabilirsiniz.
Hangi maddeler hangi direnç oranına sahiptir?
Metal: Gümüş Direnç: 1,98 ohm
Metal: Bakır Direnç: 2.09
Metal: Altın Direnç: 2,96
Metal: Alüminyum Direnç: 3,44
Metal: Pirinç Direnç: 8,50
Metal: Nikel Direnç: 9,48
Metal: Demir Direnç: 12,1
Metal: Kalay Direnç: 14,0
Metal: Kurşun Direnç: 26,7
Direnç nedir?
Devreye uygulanan gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda birtakım zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar elektronların geçişini etkileyen veya geciktiren kuvvetlerdir. İşte bu kuvvetlere Direnç denir. Dirençlerin elektronik devrelerdeki görevleri nelerdir?
1- Devreden geçen akımı sınırlayarak aynı değerde tutmak.
2- Devrenin besleme gerilimini bölerek, yani küçülterek başka elemanların çalışmasına yardımcı olmak.
3- Hassas yapılı devre elemanlarının aşırı akıma karşı korunmasını sağlamak.
4- Her devre elemanı belirli voltaj aralıklarında çalışır, belirli akımlara dayanabilir ya da gereksinim duyar,yada belirli voltajlara belirli tepkiler verir. Devrenin belirli yerlerine yerleştirilen dirençler elektrik enerjisinin bir kısmını kendileri kullanarak devrenin her noktasında gerekli değerlerde voltaj ya da akım olması için konur.

Bir Metrenin İç Direncini Bulma

Çok kullanışlı, ayarlı bir güç kaynağı yaptınız. Bu güç kaynağı 0~30 V. Ve 0~10 Amp. veriyor. (Bu değerleri sadece örnek olarak veriyorum). Aleti bir güzel kutuladınız, voltaj ve akım kontrol düğmeleri taktınız. Sıra değerleri okuyacağınız metreleri takmaya geldi. Hurdalığınızı araştırdınız, bir voltmetre ve bir ampermetre buldunuz. Diyelim ki ölçüleri de birbirinin ayni ama, voltmetrenizin ve ampermetrenizin skalası bu değerleri gösteremiyor. Neticede ölçü aletlerinize birer (şönt) direnci takmanız gerekiyor. Buraya kadar tamam, ancak bu direnci hesaplayabilmeniz için ölçü aletlerinizin iç dirençlerini bulmanız gerekecektir. Ondan sonra Ohm yasasını kullanarak şönt direncini hesaplayabilirsiniz.

Aşağıda bu ölçmeyi yapabileceğiniz bir düzenek verilmiştir. Bu devreyi dikkatlice kurun ve tarif ettiğimiz şekilde uygulamaya başlayın…

E = ( akım ) x ( direnç )
Direnç = Volt / Amper
Devredeki 4.7 K. Bir sınırlama direncidir. Ayarlı güç kaynağını ( 0 ) V. a getirin. S2 anahtarını açın, S1 anahtarını kapatın. Güç kaynağının voltajını çok az yükseltin. R3 direnciyle oynayarak ölçü aletinin ibresinin tam sklala sapmasını temin edin. R3’e dokunmadan S2 anahtarını kapatın, R2 direnci ile oynayarak ölçü aletinin ibresini skalanın tam ortasına gelecek şekilde ayarlayın. S2 anahtarını açın ve R2 direncinin değerini hassas bir ohmmetre ile okuyun. Okuyacağınız değer ölçü aletinizin iç direncine eşit olacaktır.
Metrenize paralel bağlayacağınız şönt direnci devreden geçecek akım veya gerilimin yeteri kadar kısmını kendi üzerinden akıtacak dolayısıyla sizin göstergeden doğru değeri okumanızı sağlayacaktır.
Örnek : 10 A. lik bir akımı, şönt bağlanmış ve skalası 0~10 miliamper olan bir metrede okumak istediğimizde, 10 Amperin 10 Miliamperi metre üzerinden, 9.990 Amperi şönt direncinden akacaktır.
Devam edelim: Elimizdeki metrenin iç direnci 100 ohm olsun. Ohm yasasını kullanalım: E denklemini kullanarak E= ( 0,01 amps. ) x ( 100 ohms ) = 1 Volt, sonra R denklemini kullanarak ;
R = 1 Volt / 9,990 Amps. = .1001 Ohms buluruz.
Şönt direncini herhangi bir iletkenden yapabiliriz. Bu normal bir bakır tel olabileceği gibi, bir gitar teli veya bir kromnikel iletken de olabilir. İletkenin direncinin mümkün olduğunca düşük olmasında yarar vardır.

Yarcan Tüner

Yarcan Tüner

Elektronik mühendisliği için kitaplarla savaşan ve arası hiç iyi olmayan kişi. Kendi gibi elektronik ile ilgileneler için devre arşiv’i kuran Yarcan TÜNER..

See author's posts