12V Dimmer Devresi

12V lambalar için bir dimmer devresi.

Devre dizaynında eleman sayısını olabildiğince az tutmak istedim. Devre, 555 Timer ile yapılmış, basit bir PWM – Pulse Width Modulation) Darbe Genişlik Modülasyonu devresidir. yapılması son derece kolaydır.

Ben kokpit aydınlatmasında 10W halojen ampul ile kullanıyorum. 100 Watt’a kadar ampullerin, ışık şiddetini tam sönükten, en parlağa kadar kesintisiz olarak ayarlamanızı sağlar. Işık şiddetini 50K değerindeki P1 potansiyometresini ayarlıyarak değiştirebilirsiniz. 10W’dan çok daha güçlü bir ampul ile kulanacaksanız FET’i (IRFZ44’ü) bir soğutucuya bağlamanız gerekir. Bu durumda, ayrıca Akü (+) dan Voltaj regülatörüne (LM7809), lambaya ve FET’e (IRFZ44), Akü-‘den yine FET’e giden bağlantılarda çok ince kablo kullanmamanız gerekir.

Aşağıda, devre şemasını ve kritik elemanların bacak bağlantılarını görmektesiniz.

Devre olabildiğince basitir. 555 timer entegresi kare dalga üreteci olarak kullanılmıştır. P1 potasiyometresi ile darbe genişliklerini değiştirme olanağı sağlar ve çıkış FET’in gate’ine verilerek, darbe süresine bağlı olarak anahtarlama yapması olası kılınmıştır.

PWM (darbe genişlik modulasyonu) hakkında genel bilgi:

Sağdaki şekilde kare dalganın Voltaj-Zaman eğrisini görmektesiniz.

Dalga periyodu (P) yüksek voltaj ve sıfır voltaj sürelerini toplamıdır.

Darbe genişliği (pw) ise sadece yüksek voltaj süresidir ve pw‘nin P‘ye yüzde oranı olarak ifade edilir (şekilde kabaca %40 gibi gözükmekte). Devremizdeki potansiyometre (D1 diodunun da desteğiyle) periyodu sabit tutarak darbe genişliğini değiştirebilmemize olanak verir. Dalganın toplam voltajı pw ile doğru orantılıdır. Böylece lambaya uygulanan toplam voltaj değiştirilmiş olur. Lambanın darbelerle yanıp darbe aralarında sönmesi beklenir. Flamanlı lambalarda flaman aralarda yeterince soğuyamayacağından bu mümkün olmaz. Lamba yerinde bir LED olsa yanıp sönecektir ama frekans o kadar yüksektir ki göz bunu farkedemez.

pwm

PWM Devreleri sadece dimmer amaçlı kullanılmaz. DC Motor hız kontrolu, DC-DC güç konvertörleri, Seri data transferleri gibi pek çok alanda yer alırlar. 555 yanında transistör, TTL ve CMOS entegrelerle de pek çok PWM devresi gerçekleştirdik.

İyi Çalışmalar 🙂

Yarcan Tüner

Elektronik mühendisliği için kitaplarla savaşan ve arası hiç iyi olmayan kişi. Kendi gibi elektronik ile ilgileneler için devre arşiv’i kuran Yarcan TÜNER..

See author's posts